فيلم رستاخيز در سال 81 كليد خورد و تهيه و توليد آن حدود 9 سال به طول انجاميد، به كارگرداني احمدرضا درويش از كارگردانان توانمند سينماي ايران ساخته شده است و 2 سال است كه اجازه اكران و نمايش عمومي دريافت نكرده است. اين فيلم كه روايتگر واقعه عاشورا ميباشد با مشاركت سرمايهگذاران خارجي كه عموماً از كشورهاي عرب شيعه هستند و همچنين بهره جستن از بازيگران عرب، پروژهاي با ميلياردها تومان هزينه است تا كاري حرفهاي و درخور شأن تاريخ اسلام و شيعه به تصوير كشيده شود. به همين دليل پس از نمايش آن در جشنواره فيلم فجر، تحسين صاحب نظران سينما و عموم تماشاچيان را دريافت كرد و بار ديگر توانايي درويش را در به تصوير كشيدن وقايع تاريخي و مذهبي اسلامي ثابت كرد.
در نگاه اول توليد و نمايش اين فيلم مثل هر فيلم تاريخي و مذهبي به نظر ميرسيد، اما پس از نمايش در جشنواره فيلم فجر، انتقادها به خصوص از جانب علما و مراجع تقليد آغاز شد.
داستان از آنجايي حساس شد كه در فيلم چهره حضرت عباس(ع) و حضرت علياكبر و حضرت قاسم به نمايش در آمد و موجي از اعتراضات را به دنبال داشت تا جايي كه حضرات به وزارت ارشاد نيز فشار آورده و خواستار حذف اين صحنهها و يا اصلاح آن شدند كه البته با مقاومت كارگردان و تهيه كننده اين فيلم روبرو شدند.
اما در اين ميان نظر رهبر انقلاب بر مغايرت نداشتن اين فيلم با مباني شرعي درخور توجه بود. همچنين از چند ماه گذشته تا كنون اكران اين فيلم به ميدان جنگي ميان موافقان و مخالفان آن تبديل شده است و به راستي حتي سازمانهاي نظارتي سينما و وزارت ارشاد در بن بستي عجيب براي به نمايش درآوردن اين فيلم روبرو شدهاند.
از طرفي اين فيلم از نظر ابعاد فني و تاريخي قابل توجه در صنعت سينماي ايران ميباشد و عدم اكران آن ضربهاي مهلك بر سينما و سينماگران است و از طرف ديگر متوليان دولتي و نظارتي سينما سعي در به دست آوردن نظر و عقيده مراجع هستند. حساسيت تا حدي ايجاد شده كه خود جاي سوال دارد كه آيا در مورد اكران و پخش يك فيلم بايد چه كساني نظر دهند و يا اينكه اصلاً همه افراد در هر صنف و مسئوليتي بايد صاحب نظر باشند و مسئله را به چالش كشانده و ايجاد اختلال در فرهنگ و هنر كنند!
در اين باره نظر خود درويش اين است: «سازندگان اين فيلم عدهاي عاشق سيدالشهدا هستند و همچنين سرمايهگذاران خارجي اين فيلم شيعيان كشورهاي حوزه خليج فارس هستند كه در كشورهاي خودشان ابراز وجودي نميتوانند كنند و از اين طريق دِين خود را به مقام امامت و به خصوص امام حسين(ع) انجام دادهاند.»
درويش به عنوان كارگردان اين فيلم ميگويد نشان دادن تصوير چهره حضرت عباس(ع) به عنوان يك امامزاده و مقام معنوي هيچ منعي و ايرادي ندارد و باز در جاي ديگر ميگويد من به نظر مرجع تقليد خود عمل كردهام.
البته در اين ميان مقاومت و مخالفت درويش با حذف و يا اصلاح اين صحنهها نيز جالب است و به هيچ وجه او تا به حال در اين مورد كوتاه نيامده، اما سوال اساسي اين است كه وقتي چهره پيامبران در فيلمها وسريالهاي تلويزيوني مثل سريال حضرت يوسف يا سريال عيسيبن مريم كه همگي ساخته كارگردانان وطني است به نمايش در آمدند و منعي براي آن وجود ندارد، پس چرا چهره امامزادگان به اين حد حساسيت ايجاد كرده و هيچ كسي نمايش چهره آنان را بر نميتابد، به راستي چرا؟ و يا حتي وقتي يكي از تلويزيونهاي عربي سريالي را پخش ميكند كه چهره امام حسن و امام حسين(ع) به نمايش گذاشته ميشود كه مورد تأييد آيتاله سيستاني نيز قرار ميگيرد و ايشان ميگويد در صورتي كه پخش اين تصاوير مورد وَهن قرار نگيرد ايرادي ندارد.
پس چرا عدهاي در داخل كشور به اين موارد دامن زده و ابعاد سياسي به اين مسائل ميدهند و حركتي سياسي را دنبال ميكنند و موارد فقهي در مراتب بعدي قرار دارد. در حاليكه خيلي از مراجع ميگويند نشان دادن چهره امام يا امامزادگان در صورتيكه تعريف نشود و مورد وَهن قر ار نگيرد شاقاتي با موازين شرعي ندارد. به هر حال در حاليكه هيچ اجماعي در نشان ندادن تصاوير اين فيلم وجود ندارد نميتوان به قطعيت گفت كه نشان دادن چهره اين افراد منعي دارد و يا حرام است.
به هر حال تمامي سينما دوستان و عاشقان امام حسين(ع) و واقعه عاشورا بيصبرانه منتظر نمايش عمومي اين فيلم ارزشمند هستند. به عقيدهي نگارنده اگر چهره اين اسطورههاي ديني به نمايش گذاشته شود حتي تأثير معنوي بسيار بهتر و مطلوبتري برروي مخاطب و بيننده دارد و اوج مظلوميت و انسان بودن آنان بر بيننده مشخصتر خواهد بود.
پس بهتر است قشر مراجع و علماي ما كمي سر سازگاري و توافق با اهل هنر و به خصوص سينما داشته باشند و دست از عناد و مخالفت بردارند كه هم به نفع باورهاي مذهبي مردم و هم به نفع توليدكنندگان سينما خواهد بود.
باشد كه سينماي تاريخي – اسلامي كشور همچنان به راه پويايي خود ادامه داده و اين روند رو به رشد و موفقيتآميز همچنان ادامهدار و انگيزه و تشويق بيش از پيش در نزد توليدكنندگان و كارگردانان سينما ايجاد شود.
اميرهوشنگ عسگر سمناني