آیا سیاسی بودن ورزش خوب است یا بد؟یونانیان قدیم از ورزش برای بهبود وضعیت جسمانی شهروندان خود برای جنگها و برتری بر دیگر کشورها استفاده می کردند.سیاست نیز مکانیسمی است که در آن روابط بین گروه های افراد و جوامع برای کنترل قدرت تنظیم می شود . تعامل ورزش و سیاست در عصر جدید به یکی از موضوعات مهم تبدیل شده است و حکومت ها می کوشند تا ازظرفیت های آن به بهانه هایی مختلف بهره گیرند.
دخالت حکومت در تشکیلات ورزش را نیز حتی در رژیم گذشته می بینیم مانند منحل شدن سازمان تربیت بدنی وقت به دستور محمدرضاشاه پهلوی و یا حضور برادر ناتنی شاه به عنوان رئیس کمیته ملی المپیک از بدو تاسیس آن یکی دیگر از دخالت های سیاسی رژیم در ورزش به شمار می رود .
ورزش می تواند روی فرهنگ سیاسی یک کشور تاثیر بگذارد و در کشورهایی که بیش تر به دلایل فرهنگی، مشارکت سیاسی وجود ندارد، گامی هر چند ضعیف به سوی فرهنگ مشارکت سیاسی بردارد. ورزش به واسطه اثربخشی پنهان و آشکار خود، همواره به عنوان منبعی از قدرت، مورد توجه سیاستمداران بوده و دستاویز سهم خواهی های سیاسی بسیاری در طول تاریخ بوده است.
این در حالی است که ورود اعضای یک تیم ورزشی به عرصه سیاست، به طور طبیعی راه ورود هواداران آن تیم به این عرصه را باز می کند .دخالت چهره های سیاسی و دولتی در ورزش کشورمان در حال حاضر نیز در کمیته ملی المپیک و متولی فدراسیون ها و ادارات تربیت بدنی طی چندین ساله گذشته مشاهده می شود .
همچنین حضور قهرمان های مختلف ورزشی و المپیک را در پست های سیاسی نمایندگی مجلس شورای اسلامی و شورای شهر نیز بسیار مشهود است ،این در حالی است که خوشبختانه با گسترش مراکز آموزش عالی و تحصیلکرده های ورزش در مقاطع مختلف کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی که در حال افزایش است روبرو هستیم که متاسفانه کمتر از آنان در پست های مدیریتی استفاده می شود .
کشورهای مختلف در دنیای امروز از ورزش به عنوان یک وزنه سیاسی جهت پیشبرد اهداف خوداستفاده می کنند و این مسئله برکسی پوشیده نیست.کشورهای اروپایی از حداقل نفوذ سیاسیون در تصمیمات ورزشی و چگونگی اداره فدارسیون های ورزشی برخوردار هستند اما در سوی دیگر از پتانسیل ورزش در جهت اهداف سیاسی خود حداکثر استفاده را می برند. در سالیان اخیر ورزش تریبونی بسیار گسترده و کم خرج برای سیاستمداران شده و آن ها حداکثر بهره برداری را از آن برای پیشبرد اهداف خود می نمایند.
دوره سیاسی سیاستمداران، معمولا بعد از دوره هایی چهار یا هشت ساله به اتمام می رسد. ولی به کمک ورزش می توان همچنان بر روی موج رسانه ای باقی ماند و از آن، برای بازگشت سریع تر به قدرت سیاسی کمک گرفت.تبدیل ورزشکار به الگوی کامل هواداران، باعث می شود هواداران به قضاوت و اندیشه سیاسی ورزشکار محبوب خود احترام بگذارند و بدون هیچ گونه تحلیلی از شخص یا حزب سیاسی مد نظر ورزشکار خود، حمایت کنند.
یکی از جاهایی که باید در آن شایسته سالاری اوج بگیرد تا درک فرهنگی و اخلاقی همه را با خود بالا ببرد ورزش است . به نظر می رسد حضور چهره های سیاسی در اداره ارگان های ورزشی در بسیاری از کشورهای جهان انجام می گیرد اما وظایف آنها در جهت پیشبرد توسعه ورزش تعریف شده است .
این روزها زیاد می شنویم و می خوانیم که ورزش را با سیاست قاطی نکنید. اما مگر می شود یک پدیده اجتماعی را به طور منفرد از تمام زمینه هایی که در آن قرار گرفته است تفسیر کرد. وقتی قرائت های سیاسی، دینی و ملی به ورزش وارد می شود و آن را تحت الشعاع قرار می دهد مگر می توان آن ها را از ورزش حذف کرد.
مگر خوشحالی مردم از برد رقبای دیرینه ( عربستان سعودی و بحرین در ورزش فوتبال ) و نفرت و انزجار از رقبای سیاسی، دینی و ملی نمونه ای از نفوذ سیاست در ورزش نیستند؟ پس چگونه می توانیم ورزش را از سیاست جدا کنیم و آن را پدیده ای منفرد بدانیم. ورزش در دنیای جدید به تبع تجاری شدن و نیز تبدیل شدنش به کالا از این قاعده مستثنی نیست.
نهاد های ورزشی روز به روز بیشتر دست به رفتارهای سیاسی می زنند، پول های کلانی که در این فرایند جا به جا می شوند و تکثر فرهنگی و برخورد فرهنگ ها با یکدیگر هم روز به روز به این مسئله دامن می زنند. ما روز به روز ردپای سیاست را بیشتر در ورزش کشور می بینیم . امیدواریم مدیریت راهبردی و اجرایی ورزش کشور به اهالی فن و تحصیل کرده و متخصص ورزشی سپرده شود تا تغییرات بنیادی در ورزش کشور صورت پذیرد.
دکتر محمد بیدگلی
مدرس دانشگاه و کارشناس مسائل ایران
درود بر دكتر بيدگلي عزيز
مثل هميشه مطالب تون مفيد و آگاهانه است
موفق باشد در همه ادوار
شما لطف دارید.