با کمک سرزمین سزارها
( نگاهی به برگزاری نمایشگاه‌های اختصاصی توسط ایتالیا در ایران)
در حال حاضر گردش مالی صنعت نمایشگاهی جهان به سیصد و پنجاه میلیارد دلار در سال می‌رسد و این صنعت پویا و نوپا پشتوانه‌ای طلایی برای پیشرفت برخی ممالک در حال توسعه بشمار می‌رود شاید کمتر شنیده باشیم که هم اکنون در صندوق ذخیره عربی موسوم به عمران ابوظبی قریب به هفتصد میلیارد دلار سرمایه اعراب موجود است و قطعاً یکی از علل تجمع سرمایه مذکور که حتی با سویس رقابت میکند و نیز پیشرفت‌های روز افزون کشور امارات همین توسعه صنعت نمایشگاهی و به عبارتی برند‌سازی نمایشگاهی در آن کشور کوچک می‌باشد به طوریکه آن مملکت به قطب چهارم یا پنجم صنعت نمایشگاهی و حتی توریستی جهان مبدل شده، بطور مثال نمایشگاه غذایی گالفود امارات در رتبه دوم آوردگاه تجاری صنعت غذایی دنیا محسوب می‌شود و بویژه در منطقه آسیا و آفریقا اکثر خریداران و فعالان صنعت غذایی عازم این اکسپو می‌شوند هم اکنون شرکت‌های هواپیمایی امارات و قطر به لطف بازار توریستی قوی که از سوی ما به آنها هدیه شده، جزء معدود برندهای بین‌المللی کشورهای اسلامی در جهان می‌باشند.
حتماً به یاد دارید که تا همین دو دهه قبل خبری از چین در اقتصاد جهانی نبود و حتی صادرات نوپای ما حرفی برای گفتن در منطقه پیدا کرده بود اما با بیدار شدن غول چین ورق در معادلات جهانی برگشت که یکی از علل عمده این موضوع حرکت جهشی چین کمونیست در عرصه نمایشگاهی می‌باشد جالب است که در این کشور نمایشگاه‌هایی با موضوعاتی برگزار می‌شود که ما آنها را اصلاً جدی نمی‌گیریم و همانطور که می‌دانید بیشترین فرار سرمایه از کشور ما به سمت امارات بوده است.
آمارها از سرمایه‌گذاری دویست میلیارد دلاری ایرانیان در آن کشور خبر می‌دهد، حتی جالب است که گاهي خاک با ارزش کشور به آن کشورهای بدون خاک حمل می‌شود و البته مقاطعه‌کاران ترک و… با آن پروژه‌های احداث فضای سبز و محوطه‌سازی انجام مي‌دهند.
وضعیت فعلی کشور از حیث نمایشگاهی
البته در سال‌های اخیر شاهد پیشرفت‌هایی در این عرصه در کشور بوده‌ایم، مثلاً برخی نمایشگاه‌های استانها تدریجاً به برندی در این حوزه مبدل شده‌اند و سالن‌های وزینی به آنها اختصاص یافته و بازدید کنندگان زیادی برای بازدید وجود دارند (بخصوص قشر جوان) اما واقعیت این است که در این خصوص جا برای کار بیشتر واقعاً وجود دارد.
هم اکنون مجموع درآمد و گردش کار پروسه نمایشگاهی کشور کمتر از یک هزارم گردش جهانی آن است و رتبه مملکت ما در مرتبه بیست و پنج تا سی جهانی است. این درحالی است که ایران دارای پتانسیل‌های ارزنده‌ا‌ی برای توسعه این صنعت است و از دهه پنجاه از پیشگامان آن در بین کشورهای در حال توسعه بوده که بطور خلاصه برخی از آنها شامل:
داشتن امکانات توریستی و اکوتوریستی مکمل – آثار باستانی فراوان و فرهنگ کهن- قرارداشتن در نقطه اتصال شرق به غرب- جمعیت نسبتاً بالا که خود یک بازار هشتاد میلیونی را تشکیل می‌دهد، وابستگی بازارهای کشورهای عراق و افغانستان به بازارهای ایران و البته فعلاً از همه مهمتر ثبات امنیتی کشور در مقایسه با ممالک بحران‌زده همجوار می‌باشد که باید قدر‌دان آن بود.
از چه کشورهایی تاثیر بپذیریم و الگو بگیریم؟
می‌دانیم که مقوله مشورت و بررسی نظرات مختلف از آموزه‌های دینی ماست و امروزه اگر نتوانیم خود را با معادلات و قواعد تجارت جهانی همگام سازیم قافیه را خواهیم باخت و فقط باید نظاره‌گر ترقی دیگران باشیم. صحبت راجع به توسعه این صنعت را با عنوان ایتالیا آغاز نمودیم، جالب است گفته شود روم باستان از پیشگامان موضوع کارهای نمایشی بوده است.
برگزاری مسابقات نبرد‌های گلادیاتور‌ها که در آمفی تئاترهاي عظیم برگزار میشده، نمونه بارزی از این سابقه جالب تاریخی است و بسیار تعجب بر‌انگیز است که چطور حیواناتی مثل فیل، شیر و ببر از ممالک آفریقایی فراهم و با عبور از دریای پهناور مدیترانه به اروپا حمل میشده (حدود یک قرن قبل از میلاد) حتی نقل شده در یکی از آمفی تئاتر‌ها ( كلوسئوم) با آب بستن به آن و ایجاد دریاچه مصنوعی صحنه حرکت کشتی‌ها و جنگ دریایی بازسازی شده که مدارکی از آن موجود است .
همچنین گفته شده در جریان جنگ جهانی دوم، نازی‌ها دنبال برخی تابلوهای داوینچی بوده‌اند و آنها را اسرارآمیز می‌دانستند. اما در موضوع نمایشگاهی امروزی هم طبق سوابق موجود اولین نمایشگاه مهم در ایران با عنوان همکاری‌های صنعتی ایران و ایتالیا در سال هزار و سیصد و سی و هفت خورشیدی در محل فعلی پارک لاله تهران برگزار شد که جمعی از تجار و صاحبان صنایع در آن حضور داشتند و این شاید اولین فعالیت مدرن نمایشگاهی در سطح منطقه خاورمیانه هم بود و البته یکی از دلایل توانمندی کشور سزارها و قیصرها برگزاری اکسپو میلان می‌باشد که هر پنج سال يك بار در یک کشور برگزار می‌شود.
حتماً خوانندگان صاحب نظر مطلع هستند که تا اواخر دهه هفتاد سالانه نمایشگاه بزرگ بازرگانی برگزار می‌شد لیکن از پانزده سال قبل نمایشگاه‌های مجموعه چمران بصورت تخصصی و دوره‌ای برگزار می‌شود، در این نمایشگاه‌ها، شرکت‌ها و کشورهای خارجی عموماً بصورت غرفه‌ای و اکثر با واسطه نمایندگی‌هایشان در ایران یا ممالک هم جوار شرکت می‌کنند و معمولاً تعدادی عکس – بنر، ماکت و یا محصولات کوچک و کم ارزش برای نمایش عرضه می‌شود و البته شاید مشوق هوشمندی هم از سوی تشکیلات دولتی برای حضور قدرتمند خارجی‌ها وجود نداشته است.
برخی نمایشگاه‌ها هم فقط عملاً لفظ بین‌المللی را یدک می‌کشند و در عمل حداکثر یک یا دو غرفه چین یا ترک و آنهم گاهي با واسطه مشاهده می‌شود که این موضوع بویژه در مورد نمایشگاه‌های کشاورزی مشهود است. البته بحث مهم و تاثیرگذار مبحث حضور قدرتمند‌تر شرکت‌های ایرانی در نمایشگاه‌های خارجی بسیار حائز اهمیت است که بدلیل حفظ اختصار از پرداختن به آن معذوریم .
طلسم شکنی در دوره شیخ حسن آقا
اما ظاهراً طلسم مشارکت مستقیم خارجی‌ها بعد از انقلاب بالاخره شکست و در دی ماه سال 93 شاهد برگزاری اولین نمایشگاه اختصاصی ایتالیا در ایران بودیم در واقع این رویداد، اولین نمایشگاه تقریبا اختصاصی یک کشور غربی در ایران بعد از حدود 37 سال بود. در این نمایشگاه که توسط شرکت نمایشگاهی پوردنون ایتالیا سازماندهی شده بود40 تا 50 شرکت ایتالیایی شرکت کرده بودند که عمده محصولات ارایه شده شامل انواع پوشش‌های تز‌یینی دیوارپوش‌ها مبلمان اداری، معماری داخلی و نماهای ساختمانی ودکوراسیون بود.
این نمایشگاه که در دل نمایشگاه سالانه معماری داخلی برگزار شد عنوان made in italy را بخود اختصاص داده بود، در این اکسپو که در مساحت 1200 متر مربع برگزار شد معاون وزارت خارجه ایتالیا دو نفر از نمایندگان مجلس آن کشور و ریاست اتاق بازرگانی ایتالیا و ایران و جمعی از تجار آن کشور حضور داشتند،
این آوردگاه تجاری نشان داد که بهر حال با توجه به بحران‌های منطقه‌ای کشورمان میتواند بعنوان یک سرزمین امن مطرح باشد سیلوانو پاسکونو ریاست اتاق ایتالیا در این نمایشگاه در مصاحبه‌ا‌ی اظهار نمود که ما تصور می‌کردیم که تحریم‌ها ایران و زندگی مردم را فلج کرده باشد، اما چیزی که می‌بینیم بسیار متفاوت از تصورات است برخی مدیران ایتالیایی شرکت کننده تهران را شهری با دو ترکیب مدرن و سنتی وبا زندگی نسبتا مرفه دانستند و قویا ابراز امیدواری کردند که سال آینده با امکانات دو برابر به تهران بیایند. گفتنی است در این نمایشگاه اختصاصی چهل قرارداد سرمایه‌گذاری و تجاری به ارزش بالای 500 هزار یورو منعقد شد.
برگزاری این نمایشگاه نشان داد که تا چه میزان کشورمان نیازمند بانی‌گری اولیه و استارت هوشمندانه است و بویژه در مباحث نمایشگاهی اگر پنجاه میلیون دلار یارانه هوشمند جهت پیشبرد و توسعه نمایشگاه‌های نوین صرف گردد اثرات اقتصادی آن حتی به کوچکترین واحدها‌ی صنعتی هم منتقل می‌شود .
برگزاری سه نمایشگاه توسط ایتالیا در ایران
در واپسین روزهای سال اسب خبر نسبتاً خوبی راجع به آغاز فصل همکاری‌های نمایشگاهی تهران و رم بر روی صفحات خبرگزاری‌ها قرار گرفت در دیداری بین دکتر اسفهبدی معاون وزیر و مدیر عامل شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی و سفیر ایتالیا در تهران با درخواست طرف ایتالیایی برای برگزاری سه نمایشگاه اختصاصی ایتالیا در تهران موافقت شد، در این جلسه که برخی مقامات نمایشگاهی ایتالیا نیز حضور داشتند.
بر گسترش همکاری‌های نمایشگاهی دو کشور تاکید بعمل آمد و طرف ایرانی از توسعه حضور ایتالیا در نمایشگاه های بین المللی و یا برگزاری نمایشگاه اختصاصی استقبال نمود و برگزاری نمایشگاه اختصاصی اخیر را نشان از اشتیاق طرفین دانست در این نشست آدولف اورسو از معاونین سابق وزیر تجارت ایتالیا بر سوابق ارزنده همکاری‌های نمایشگاهی دو کشور و تداوم آن تاکید نمود.
البته ظاهراً قرار است این نمایشگاه‌ها در مورد لوازم آرایشی، کشاورزی و اتوماسیون باشد لیکن تلاش ما برای آگاهی از جزئیات این پروسه تاکنون نتیجه‌ای نداشته است اما باید توجه داشت که با توجه به اینکه کشورمان در زمینه تولید برخی محصولات کشاورزی و گیاهان دارویی در رتبه اول تا پنجم جهان می‌باشد. قطعاً پتانسیل‌های زیادی در این خصوص (بویژه در مورد سرمایه‌گذاری‌های تکمیلی) قابل تصور می‌باشد.
سخنی راجع به سایتهای نمایشگاهي
در خاتمه این نوشتار از بین پیشنهادات و راهکارهایی که برای توسعه این صنعت تاثیرگذار توسط کارشناسان مطرح شده جا دارد به دلیل حفظ اختصار به موضوع ضرورت توجه و بهینه‌سازی سایتهای اینترنتی نمایشگاه‌های بین‌المللی هم اشاره‌ا‌ی داشته باشیم می‌دانیم که در شرایط امروزی تجارت الکترونیک و فتح قله‌های اطلاع‌رسانی یکی از قواعد حضور بیشتر در بازارها و رونق تجاری است در نمایشگاه‌ها‌يی که در سال‌های اخیر برگزار شده عموماً شرکت‌های مقاطعه کار برگزار کننده و یا خود شرکت اصلی مالک نمایشگاه معمولاً سایتهای ابتدایی و نسبتاً ضعیفی را دایر کرده‌اند که بعضاً جهت ثبت نام غرفه‌ها کاربرد داشته و تعدادی عکس هم در آن موجود است و لیکن جهت اطلاع رسانی و بازدید مجازی از نمایشگاه کاربرد اندکی دارند در حالی که برند‌سازی اینترنتی در این خصوص لازم است و تازه کار سایت نمایشگاهی بعد از شروع نمایشگاه آغاز می‌شود.
البته درست است که در نمایشگاه‌های داخلی ورودیه کمی گرفته می‌شود اما معمولاً در نمایشگاه‌های معتبر خارجی شرکت کنندگان در صورت ثبت نام قبلی توسط سایت نمایشگاه از معافیت از پرداخت بلیط ورودی برخوردار می‌شوند لذا توسعه بخش نرم‌افزاری و اینترنتی نمایشگاه‌ها میتواند بصورت یک کمک دولتی هوشمند در دستور کار قرار گیرد.
مجید ذوالفقاری