
حدودا یکسال به انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی باقی مانده اما کلید واژه انتخابات 98 در فضای سیاسی کشور درحال جا باز کردن است از این جهت برنامهریزی برخی جریانهای سیاسی و اظهار نظرهای انتخاباتیشان برای در دست گرفتن قدرت در مجلس شروع شد.
در مجلس دهم هر دو جناح اصلی مجلس گمان میکردند که اکثریت، کرسیهای مجلس را از آن خود کردند و خود را پیروز انتخابات پارلمان میدانستند. در واقع اصلاحطلبان بعد از اینکه برخی از چهرههای سرشناسشان توسط شورای نگهبان رد صلاحیت شد، به دنبال آن رفتند که برخی از اصولگرایان میانهرو و همچنین مستقلها را به سمت خود بکشاند. نمود عینی آن لیست سی نفره اصلاحطلبها در تهران بود که در آن لیست تعدادی از غیر اصلاحطلبها نیز دیده میشد.
از طرفی هر دو جناح مجلس سعی میکنند که مستقلهای راه یافته به خانه ملت را در جناح خود یارکشی کنند. به همین دلیل هر دو گروه مدعی بودند که اکثریت کرسیهای بهارستان را از آن خود کردند. البته مردم با برگزاری انتخابات ریاست جمهوری یازدهم و انتخاب حسن روحانی به عنوان رییس جمهور اصلاحطلب، تمایلشان را برای برگزیدن منش اصلاحطلبانه برای بازسازی ویرانگریهای هشت ساله رییس جمهور اصولگرا نشان دادند.
از این رو سعی کردند که مجلس دهم را به نحوی انتخاب کنند که جایی برای تندروها و افراطیها نداشته باشد و نهایتا مجلسی اعتدالگرا و اصلاحطلب را برگزیدند. اما اکنون باگذشت تقریبا سه سال از عمر مجلس دهم اصولگرایان در تلاشند که برای انتخابات سال 98 زمام مجلس را در دست و به هر نحوی اکثریت مجلس را از اصلاحطلبان پس بگیرند از این رو چراغ انتخابات مجلس را روشن و اعلام کردند که موضوع انتخابات در دستور کار این جریان قرار گرفته است.
این روزها محافظهکاران مجلس به شرایط بد اقتصادی جامعه و دلسرد شدن مردم از دولت امید بستند تا شاید اوضاع نابسامان کشور بتواند بدنه رای اصولگرایان را بیشتر کند از این رو دست به برخی اقدامات و البته بهتر باید گفت هوچیگریهایی در مجلس میزنند که نتیجهای جز شاد کردن دشمن و ایجاد تفرقه و وقفه در کار دولت ندارد.
دلواپسان مجلس چندی پیش برجام و پرچم آمریکا را در صحن علنی به آتش کشیدند، و بعد از آن هم در اقدام مشابهی طوماری از امضای مردم در مخالفت با تصویب لوایح چهارگانه مرتبط با FATF را کف مجلس پهن کردند و با استفاده از شعارهایی چون قرارداد ترکمانچای، معاهده استعماری و اعتماد نکردن به غرب و…، در روند تصویب این لایحه اخلال ایجاد کردند اما این رفتارها که از جانب اصولگرایان افراطی با هدف تخریب جریان رقیب و البته شخص رییس جمهور سر میزند کمی دور از انتظار است چرا که حفظ جایگاه نظام و حاکمیت از اولویتهای اصلی تندروهای مجلس است از این رو این گونه رفتارها میتواند خطری برای کشور محسوب شود بهخصوص آنکه در شرایط بسیار ویژه و خاص در سطح بینالملل به سر میبریم از جمله وضع برجام و مواضعی که آمریکا گرفته و خوابهایی که برای اعمال تحریمها دیده، و از طرف دیگر هماهنگی و همکاری اسرائیل و عربستان که مشکلاتی را در منطقه بوجود آورده. لذا ایجاد اینگونه تنشها کمکی به حل مسایل نمیکند مگر آنکه منفعت فردی در اولویت دلواپسان باشد.
از طرفی کسانی که بیرون از مجلس نیز هستند مشغول جوسازی علیه اصلاحطلبانند و روحانی را تخریب میکنند تا هوادارانش در مجلس تحت الشعاع قرار گیرند و تضعیف شوند. البته شرایط اصلاحطلبان نیز چندان مطلوب نیست و بیم از دست دادن قدرت باعث شده که خود طرفداران روحانی از او فاصله بگیرند و اعلام استقلال کنند تا شاید اینگونه احتمال پیروزیشان در انتخابات بیشتر شود.
اما قبل از دیدگاه سیاسی بحث پایبندی به کشور و ایران و یکپارچگی مطرح است و البته تعهداتی که همه در برابر خود، ملت و در برابر آینده جوانان دارند لذا ما نیاز به یکصدایی، انسجام و وحدت ملی داریم و در عین حال باید منافع ملی را درنظر بگیریم نه آنکه هر کسی از یک زاویهای به بدنه دولت هجوم آورد.
اما سوال کلیدی اینجاست که محافظهکاران برای پیروزی در انتخابات 98 مجلس از چه اهرمی استفاده میکنند و اصلاحطلبان چه اقداماتی را به عنوان ضد حمله انجام میدهند؟
اصلاحطلبان سفره خود را جدا نکنند
اکنون بیش از 5 سال است که از عمر دولت روحانی میگذرد و همچنان نگرانی اصلاحطلبان از عدم تحقق وعدههای دولت و تاثیر آن بر سبد رای اصلاحطلبان وجود دارد. این نگرانی باعث شده که برخی اصلاحطلبان به دنبال استقلال از روحانی باشند.
سید حسین نقوی حسینی، نماینده اصولگرای مجلس در گفتگو با خبرنگار پارلمان «گزارش» درخصوص اعلام استقلال برخی اصلاحطلبان از روحانی گفت: «واقعیت و برداشت عامه مردم این است که دولت آقای روحانی دولت اصلاحطلبان است و اگر دولت روحانی ناکام مانده اصلاحطلبان نقش اصلی را در این ناکامی دارند».
این نماینده اصولگرای مجلس ادامه داد: «اکنون اصلاحطلبان نمیتوانند سفره را جدا کنند چرا در دو دوره انتخابات ریاست جمهوری آقای روحانی، همه اصلاحطلبان با هم متحد بودند حالا که وقت حسابکشی و حسابرسی است اصلاحطلبان میخواهند خودشان را جدا کنند؟ آیا اینها گمان میکنند که مردم متوجه نمیشوند؟ قطعا مردم متوجه میشوند و اقدامات دولت روحانی را در کارنامه اصلاحطلبان مینویسند چون اصلاحطلبان در دولت همه کاره بودند.»
در ظاهر شاید سخنان نقوی حسینی درست باشد اما باید دید که اصلاحطلبان در چه شرایطی به روحانی اعتماد کردند. متاسفانه ساختار کشور ما به گونهای است که تأیید صلاحیتها و نظارت بر انتخابات یک خط مشی درستی ندارد و جناحهای سیاسی نمیتوانند با ظرفیتهای حداکثری خود وارد رقابت بشوند و طبیعتا مجبور هستند تا راه میانه و مصلحت اندیشانهای را برگزینند. از این رو انتخابات روحانی هم در شرایط خاصی که کشور در آن قرار داشت اتفاق افتاد.
روحانی نیز بهعنوان فردی تعقلگرا و معتدل که شعارهایش در جهت مصالح کشور و نه درجهت اصلاحطلبان یا اصولگرایان وارد صحنه شد و نهایتا پیروز انتخابات شد با این وجود مردم روحانی را رییس جمهور اصلاحطلب میدانند اما فعالان سیاسی معتقدند که حمایت این جریان از روحانی از سرناگزیزی بوده است البته روحانی به اعتبار اصلاحطلبان رای آورده و از این جهت باید پاسخگوی این جریان باشد.
اما نقوی حسینی در ارتباط با مسائل مجلس و هوچیگری اصولگرایان برای گرفتن رای از جامعه نیز گفت: «اگر اصلاحطلبان استدلالشان این است که جریان اصولگرای مجلس با طومار و آتش زدن برجام به دنبال رای جمع کردن هستند باید بگویم که نگران نباشند. اصلاحطلبان مدعیاند که اینگونه اقدامات را مردم نمیپسندند و عامه ی مردم نسبت به این اقدامات عکس العمل دارند پس از این اتفاق باید خوشحال باشند چرا که این اتفاقها باعث میشود به قول خودشان آرای اصولگرایان کم میشود.»
نقوی حسینی تاکید کرد:« اصلاحطلبان نباید استدلال کنند که اصولگرایان به هوچیگری دست میزنند تا رای بیاورند بلکه برعکس باید بگویند که اصولگرایان به این اقدامت دست میزنند تا رای نیاورند بنابراین اصلاحطلبان از این جهت باید خوشحال باشند.»
البته این سخن نقوی حسینی چندان مغایرتی با نگاه اصلاحطلبان ندارد. اصلاحطلبان نیز معتقدند که این اقدامات منجر به کاهش رای اصولگرایان و تنفر مردم از این جریان میشود. جلال میرزایی در ارتباط با هوچیگریهای نمایندگان اصولگرای مجلس اظهار امیدواری کرد که این روند ادامه داشته باشد.
وی در گفتگو با خبرنگار پارلمان «گزارش» گفت: ما امیدواریم این حرکات را اصولگرایان ادامه دهند و بیشتر شود . این نماینده اصلاحطلب تاکید کرد: ما به عنوان جریانی که با اصولگرایان رقابت داریم امیدواریم که همین روند ادامه دار باشد چون مردم با این حرکات آنها رابیشتر میشناسند و این اقدامات منجر به این میشود که مردم از این جریان رویگردان شوند.
اصلاحطلبان مردم را گول زدند
اما جبار کوچکی نژاد دیگر نماینده اصولگرای مجلس در گفتگو با خبرنگار پارلمان«ماهنامه» درخصوص اعلام استقلال برخی اصلاحطلبان از روحانی گفت: «دوستان اصلاحطلب باید بدانند که مردم با چشم باز به رفتار احزاب و گروههای سیاسی نگاه میکنند. اینکه زمان انتخابات عدهای بیایند علیه روحانی و سیاستهای او اقدام کنند درست نیست.
کل پستهای دولتی در اختیار این جریان است و این را نمیتوان منکر شد استانداران، وزرا و فرمانداران همه دست اصلاحطلبان است لذا نمیتوانند چند نفر بیرون از مجموعه بگویند که از روحانی نیستیم این در حالیست که بدنهی دولت صد در صد در دست اصلاحطلبان است در نتیجه رفتار روحانی رفتار اصلاحطلبان است».
وی تاکید کرد: «این نوع رفتار فرار از مسئولیت است و کارشان را بدتر میکند اصلاحطلبان به جای این بیایند صادقانه با مردم صحبت کنند و بگویند که اشتباه کردند و اعلام کنند که به دنبال منافع خود بودند و نتوانستند بسیاری از مشکلات مردم را حل کنند حالا به دنبال جدا کردن خود از بدنه دولت هستند.
اصلاحطلبان باید بپذیرند که شعارهایی که به مردم دادند گول زننده بود و عملی نشده آنها درخصوص برجام و بسیاری از بحثهای دیگر نظام با دشمن نشستند و نتوانستند کاری کنند و الان وقت آن است که اعلام کنند که گول خوردند و این واقعیات را به مردم بگویند وگرنه اعلام استقلال کردن کارشان را بدتر میکند.»
طبق گفتهی این دو نماینده، اصلاحطلبان نباید خودشان را از دولت جدا کنند چرا که بدنهی دولت متشکل از اصلاحطلبان است و روحانی نیز به عنوان رییس جمهور اصلاحطلب شناخته میشود. اما باید این را مورد تاکید قرار داد که مشی فکری روحانی اعتدال و میانهرو است اما چون اصلاحطلبان بیشتر مصالح کشور را با اعتدال میبینند برخی میگویند که روحانی نزدیک به این جریان است.
از طرفی بسیاری از نیروهایی که در دولت روحانی حضور دارند اطلاق اصلاحطلبی و اصولگرایی برایشان صحیح نیست برخی نیروها کاملا گرایش اصولگرایانه دارند و در دولت مشغول کار هستند از این جهت نیز نمیتوان اطلاق اصلاحطلبی برایشان داشته باشیم.
اما کوچکی نژاد درخصوص برنامه انتخاباتی اصولگرایان مجلس گفت: اصولگرایان مسیر درستی را در حال ترسیم هستند و به دنبال آنند که مردم را در صحنه نگه دارند از این رو باید شعارهای واقعگرایانه بزنند و شتابزده عمل نکنند ضمن اینکه نباید رفتارهایی داشته باشند که به کشور آسیب ببزند آنچه برای ما مهم است انتخابات نیست بحث اصل نظام جمهوری اسلامی است ما در مقطع خاصی هستیم تحریمهای دشمن و شرایط بد اقتصادی کشور پس لازم است که همه قوا و جریانهای سیاسی و مردم به هم کمک کنیم تا بتوانیم از این گردنه عبور کنیم.
وی تاکید کرد: مردم صادقانه رفتار ما را ارزیابی میکنند و در نهایت رای میدهند .از این جهت نباید نگران مردم بود. کوچکی نژاد در پایان خاطر نشان کرد: شاید درصد کمی از مردم به جریان سیاسی فکر کنند بیشتر آنها به نظام جمهوری اسلامی و مشکلات خودشان فکر میکنند اما با توجه به شعارهای گول زنندهای که اصلاحطلبان زدند و نتوانستند کاری را جلو ببرند شاهد ریزش شدید اصلاحطلبان و رویش اصولگرایان خواهیم بود.
مجلس اصولگرا یا اصلاحطلب ملاک نیست
حاجی دلیگانی دیگر نماینده اصولگرای مجلس در گفتگو با خبرنگار پارلمان «ماهنامه» گفت: صرفا اینکه مجلس اصولگرا باشد یا اصلاحطلب ملاک نیست چرا که نمایندگان مجلس همانطور که مقام معظم رهبری بیان کردند باید انقلابی باشند.
وی درخصوص انتخابات مجلس سال آینده گفت: شورای محترم نگهبان باید بند یک اصل 110 قانون اساسی که مقام معظم رهبری سیاستهای کلان نظام را تعریف میکنند مدنظر قرار دهد چرا که همه موظف هستند در این چهارچوب حرکت کنند. دلیگانی ادامه داد: یکی از سیاستهای کلی همین ملاکی بود که رهبری دادند و آن اینکه نماینده مجلس (همانطور که حضرت امام میفرماید که مجلس عصاره فضایل ملت است) باید یکی از فضیلتهای اصلیاش انقلابیگری باشد و دوم اینکه بر سوگندی که یاد میکنند و اینکه میگویند که میخواهم پاسبان و نگهبان ارزشها و دستاوردهای انقلاب باشند بایستند لذا شورای نگهبان بایستی این مطلب را برای تایید صلاحیتهای بعدی مورد توجه قرار دهد.
وی با طرح این سوال که اکنون با چه مجلسی مواجه هستیم؟ گفت: طبیعتا نمیتوانیم بگوییم که این مجلس همه نمایندگانش عصاره فضائل ملت هستند چرا که یکی از فضائل اصلی این است که مجلس نمایندگان شجاع داشته باشد و به آینده امیدوار باشد نه آنکه احساس یأس نسبت به گذشته داشته و به دنبال ترویج آن باشند. متاسفانه این خلایی است که در رفتار برخی از همکاران ما مشهود است. این نماینده اصولگرای مجلس افزود: ما در آینده مجلسی کارا نیاز داریم مجلسی که نمایندگانش حاضر باشند برای مردم و منافع ملت همه گونه مجاهدت، وقتگذاری، مطالعه و پیگیری را انجام دهند.
مردم با اصلاحطلبان هستند
اما احمد انارکی محمدی، نماینده اصلاحطلب مجلس در گفتگو با خبرنگار پارلمان«ماهنامه» درخصوص اعلام استقلال برخی اصلاحطلبان از روحانی گفت: باید این موضوع را به مردم واگذار کرد چرا که آنها خوب تشخیص میدهند که چه کسی کار کرده و یا چه کسی صرفا شعار میدهد. کسی که همراه دولت، نظام و ومواضعی که مردم نیاز دارند باشد مردم هم انتخابش میکند ملت خوب میداند که چه کسانی را به میدان بفرستد.
وی تاکید کرد: الان بهترین شرایط است که همراه دولت باشیم. اعلام استقلال اصلاحطلبان از طرف فراکسیون امید نیست و قطعا این اقدام از طرف فراکسیون مطرح نخواهد شد مگر آنکه تعداد محدودی از اصلاحطلبان در مجلس این مسائل را مطرح کنند لذا این حرف شخصیشان عدهای خاص است نه حرف اصلاحطلبان.
وی در خصوص برنامه اصلاحطلبان برای انتخابات گفت که هنوز برنامهای از سمت فراکسیون امید شروع نشده البته اصلاحطلبان خودشان تشکیلات ندارند که برنامه داشته باشند و حزبی هم عمل نمیکنند و بلد هم نیستند تشکیلاتی کار کنند ولی طرف مقابل تشکیلاتی و حزبی کار میکند و نهایتا مردم با اصلاحطلبان هستند و کارشان را میبینند و تشخیص شان به عهده ی مردم است.
نگرانی اصلاحطلبان از انتخابات مجلس
عبدالله ناصری کارشناس اصلاحطلب در گفتگو با ماهنامه گزارش در خصوص وضعیت خطیر اصلاحطلبان در انتخابات مجلس گفت: اصلاحطلبان آنقدر هوشمند هستند که به گونهای با افکار عمومی رفتار کنند که اصالت اصلاحطلبی نزد مردم خدشهدار نشود اگر چه ممکن است بخشی از جامعه به این نتیجه رسیده باشند که اصلاحطلبان هم نمیتوانند برای برون رفت از بحران در عرصههای مختلف اقدام درخوری کنند.
وی تاکید کرد: در هرصورت اصلاحطلبان معتقدند که چون کشور و ساختار سیاسی براساس چهارچوب قانون اساسی شکل گرفته باید دغدغههای جدیتری را پیش رو بگذارند لذا در انتخابات مجلس با توجه به اینکه به مراتب شرایط نسبتا سخت تری نسبت به انتخابات سال 93 مجلس داریم این جریان منافع ملی را در اولیت قرار میدهد.
اما اینکه آیا کنشگریشان در آینده به میزان گذشته خواهد بود به نوع باور مردم به کل نظام سیاسی کشور برمیگردد چون این امیدواری، اعتماد و باور به کارآمدی در بین مردم در یکسال اخیر خیلی مخدوش شده و طبیعتا اصلاحطلبان نسبت به این باور اجتماعی کنشگری سیاسی را در عرصه انتخابات تغییر خواهند داد.
ناصری تاکید کرد: حتما باید توجه کنیم که اصلاحطلبان به دنبال خداحافظی با انتخابات نیستند و از طرفی جامعه مدنی هنوز گفتگوی اصلاحطلبی را باور دارد و حاضر است همراه این جریان در عرصههای کنشگری و از جمله انتخابات شرکت کند.
ناصری افزود: اصلاحطلبان مسئلهی اصلی برایشان کشور و دوام و بقای تمامیت ارضی و حفظ سرمایههای اجتماعی کشور است الان شرایط به گونهای است که هر تصمیمی اصلاحطلبان بخواهند بگیرند نگاه اولشان به حوزه منافع ملی و مسائل عمومی کشور است نگرانیهای جدی نیز وجود دارد و باور اصلاحطلبان این است که بخشی از اعتماد جامعه مدنی به جبهه اصلاحات بخاطر عملکرد ضعیف دولت از دست رفته اما کنشگران اصلاحطلب این توانایی را دارند که سهم خود را از روند مسائل پیش آمده در کشور روشن کنند و یا بهطور آشکار مرز و گفتمان خود را با واقعیتهایی که دولت مورد حمایت اصلاحطلبان از خود بروز داده به جامعه مخاطب نشان دهند. لذا حتما باید نگران وضعیت بود و بالاتر از اینکه چه جناحی در مجلس پیروز میشود باید نگران آینده کشور و شرایط بحرانی کشور بود.
برنامههای انتخاباتی دو جریان اصلی مجلس
یقینا بخشی از اصولگرایان در قالب فراکسیونی پا به عرصه انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی میگذارند اما کارنامه آنها در دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد میتواند چالشی جدی برای آنها محسوب شود. درخصوص سرلیست نیز باید گفت که این جریان هنوز به جمعبندی نرسیدند ولی طبق گفتهی برخی از نمایندگان به زودی افراد جدیدی مطرح میشوند.
ظاهرا تصمیم این جریان بر این است تا از چهرههای جدید در سر لیست انتخاباتی اصولگرایان برای مجلس 98، خصوصا در تهران استفاده شود. گفته میشود چهرههای جدید نیروهای انقلابی و اصولگرا هستند که قبلا در عرصه انتخابات مجلس نبودهاند اما این بار در لیست حضور خواهند داشت.
اما اصولگرایان مجلس بدنبال برنامهریزی در استفاده از ناکامیهای دولت در اجرای برخی وعدههایش هستند. آنها میخواهند افکار عمومی را نسبت به عدم تحقق وعدههای انتخاباتی نمایندگان جناح رقیب آگاه کنند از این رو دست به آتش زدن برجام میزنند و یا در مخالفت با FATF در صحن علنی مجلس طومار پهن میکنند.
اصولگرایان معتقدند که اگر انتخابات مجلس دهم اکنون برگزار میشد با توجه به روندی که دولت در پیش گرفته و نارضایتیهای مردم را در پی داشته؛ نتیجه به کلی متفاوت و ما حصل کار پنجاه پنجاه میشد یعنی از هر کدام از لیستهای اصولگرایان و اصلاحطلبان نیمی از آنها وارد مجلس میشدند؛ به عبارت بهتر، تنها چهرههای شاخص از هر دو طیف سیاسی، وارد مجلس میشوند.
اما اصلاحطلبان نظری متفاوت از اصولگرایان دارند آنها معتقدند که حتی اگر عملکرد روحانی که رویه اصلاحطلبانه دارد باعث شود که مردم به این جریان رای ندهند دلیل نمیشود که رایشان را به سمت اصولگرایان روانه کنند چرا که خوداصلاحطلبان به بسیاری از کارهای دولت نقد داشتهاند و با اینکه دولتی است که باتلاش موثر آنها روی کار آمده ولی وحدت نظر در حمایت از همه برنامهها واقدامات دولت دیده نمیشود.
از طرفی در جریان اصلاحات زمزمههایی مبنی بر اینکه اصلاحطلبان قصد ندارند مانند سال۹۴ دوباره با اصولگرایان معتدل ائتلاف کنند و لیست مشترک بدهند، شنیده میشود. چرا که اصولگرایانی که در لیست امید قرار داشتند، پس از ورود به مجلس به پیمان خود با اصلاحطلبان وفادار نبودند. از این جهت باید گفت که اصولگرایان یکه تاز میدان انتخابات مجلس نیستند و جناح چپ نیز برنامه برای حفظ و ارتقای جایشگاهشان دارند.
اصلاحطلبان معتقدند که مردم میتوانند نقد داشته باشند و این نقدها میتواند چراغ راهی برای اصلاحطلبها باشد اما به معنای کاهش مشارکت نخواهد بود. اصلاحطلبان مجلس معتقدند که برای جریان چپ همواره مردم یک اصل بوده است لذا هر کاری میکنند تا با اصلاح خود اعتماد دوباره مردم را جلب کنند.
ملیحه اسناوندی