ترویج صلح با گفتوگوی مذاهب
دین به جای علت مشکل، میتواند راه حلی برای پایان درگیریها باشد
اشاره: سرزمینهای اشغالی در فلسطین، سالهاست در اشغال رژیم غاصب صهیونستی است. این رژیم نوعی آپارتاید مذهبی در سراسر سرزمینهای اشغالی و حتی نوعی آپارتاید نژادی در بین شهروندان خود ایجاد کرده است. چندی پیش یهودیان آفریقايیتبار در یکی از شهرهای رژیم صهیونیستی در اعتراض به اینکه شهروند درجه 3 خوانده میشوند، اقدام به برپايی تظاهرات اعتراضی کردند.
بدتر از این، آپارتاید مذهبی بین یهودیان حاکم (که غاصبانه اقدام به حکومت میکنند) و دیگران است که تاکنون باعث جنایات زیادی شده است. زنده سوزاندن یک جوان فلسطینی، در سال گذشته هنوز خاطرمان را میآزارد. آن موضوع در یادها بود که همین چندی پیش شهرکنشینان صهیونیستی به خانههای مسکونی فلسطینیان در سرزمینهای اشغالی حمله کردند و یک نوزاد را در آتش سوزاندند.
اینها همه از درون تعصبات خشک مذهبی و نژادی سر بر میآورد که گویا قابل کنترل نیست. در این وضع اگر گفتوگوی مذهبی بین یهودیان و مردم فلسطین به وجود آید، خود غنیمتی است که میتوان از آن در آرامش فلسطین بهره برد. آرامشی که میتواند زمینهساز ایجاد آگاهی در اقشار مختلف ساکنان سرزمینهای اشغالی باشد و به احتمال، نتایج خوبی برای ساکنان اصلی این سرزمین که متشکل از مسلمانان، مسیحیان و یهودیان است، داشته باشد. در سطور زیر با یکی از موسساتی آشنا میشویم که برای نزدیکی ادیان در درون سرزمینهای اشغالی، آغاز به کار کرده است.
این واقعیت که یهودیان صهیونیست، آنقدر متعصب هستند که حاضر به گفتوگو با دیگر ادیان به ویژه مسلمانان نیستند، ما را به این واقعیت رهنمون میسازد که کسانی در این موسسه دور هم جمع میشوند که اعتقادی به صهیونیسم ندارند و حتی هدفی که در پیش گرفتهاند (نزدیکی ادیان برای رسیدن به صلح) با اهداف صهیونیستها متضاد است. با این جمعیت آشنا شوید:
انجمن گفتوگوی بین مذاهب IEA برای ترویج صلح در خاورمیانه از طریق گفتگوی ادیان و مطالعه میان فرهنگها شکل گرفته و بر این باور است که به جای اینکه دین علت مشکل محسوب شود، میتواند و باید یک منبع راه حل برای پایان درگیریها در منطقه و فراتر از آن باشد. انجمن گفتگوی بین ادیان اواخر سال 1950 در سرزمینهای اشغالی توسط گروه کوچکی از متفکرین از جمله «مارتین بوبر» تأسیس شد.
با وجود چندین دهه فعالیتهای صلحجویانه گروههای مختلف در منطقه، تنها دایره بسیار محدودی از افراد این اصل را به رسمیت شناختهاند که اعتقادات مذهبی و تعهد بدون گفتوگو، ثبات جامعه را تهدید خواهد کرد. با این حال امروز به وضوح نیاز فوری برای تکمیل فعالیتهای تعاملی میان مذاهب از طریق استراتژی های جدید برای تشویق افراد بیشتری به پیوستن به دایره گفتگوی ادیان به چشم میخورد.
در این میان تغییر واقعی و پایدار در چشم انداز و نگرش شرکت کنندگان از طریق توسعه مدلهای تعاملی، می تواند تاثیر گذار شود. در مسیر این چشم انداز یک گروه قدیمی از کسانی که دغدغه صلح و آرامش و تعامل ادیان دارند، فعالان انجمن گفتوگوی ادیان را تشکیل میدهند.
در سالهای نخستین فعالیت، انجمن در پرداختن به اصولی که بر اساس آن شکل گرفته بود، موفق عمل کرد؛ در حالی که در مییافت میتوان به همراهی بخشی از جامعه در این مسیر امیدوار بود. در تصدیق فعالیت انجمن گفتوگوی ادیان، یونسکو این نهاد را به عنوان یک سازمان کمک کننده به ترویج فرهنگ صلح و بازیگری مهم در عرصه جنبش جهانی برای فرهنگ صلح به رسمیت شناخت.
اهداف و ارزشهای این انجمن در برابری انسانها بدون ارزشگذاریهای افراطگرایانه تعریف میشود؛ چشمانداز آنها جامعهای است که در آن «دیگران» و«دیگری» نه تنها پذیرفته میشوند، بلکه قابل درک و احترام هستند.
در راستای این چشمانداز حضور برابر همه ادیان در انجمن آزاد است، برابری زن و مرد در فرآیند تصمیمگیری و فعالیتها، کمکرسانی به اقوام و ادیان مختلف، گروههای سنی و سطوح اجتماعی از اصول ارزشی محسوب میشود و کمکرسانی به همه افراد در شکافهای دینی، حتی طیفهای سیاسی سکولار، مورد توجه قرار میگیرد.
انجمن گفتوگوی ادیان به طور مستمر علاقهمندان را از طریق فعالان متعهد در سطوح محلی و منطقهای جذب میکند. اجرای برنامهها بر اساس تعاملی است که در تغییر چشمانداز و نگرشها در میان ملتها موثر باشد؛ مانند سمینارها و گروههای پژوهشی مستمر. توسعه مداوم مدلهای جدید تعامل برای بازخورد موثر و ارزیابی مداوم همه استراتژیها و برنامهها از دیگر اصول ارزشی این انجمن محسوب میشود.
انجمن گفتوگوی ادیان وقفِ ارتقاء همزیستی مسالمت آمیز در خاورمیانه از طریق مطالعه میان فرهنگی و گفتوگو بین مذاهب شده است. آنها باور دارند دین به جای اینکه علت مشکل باشد، میتواند و باید منبع راه حل برای درگیریهای منطقه و فراتر از آن محسوب شود. آنها به ترکیب تمام سنتها در یک گروه تمایز نیافته اعتقادی ندارند، در عین حال چهارچوبی را فراهم کردهاند که در آن همه میآیند و در ایمنی کامل با سهولت درکنار هم مینشینند در حالی که به طور کامل در اعتقادات مذهبی خود باقی میمانند.
انجمن گفتوگوی ادیان IEA ارتباطات سازنده خود را با بسیاری از سازمانها و شبکههای دینی بینالمللی حفظ کرده است. IEA عضو انجمن بینالمللی آزادی مذهبی (IARF) است و در کنگرهی بینالمللی این نهاد به عنوان عضو وابسته شورای روابط یهودی_مسیحی (CCJR) حضور دارد. IEA همچنین عضو کمیته سازمانهای غیر دولتی مذهبی در سازمان ملل متحد و عضو موسس کمیته مشارکت برای همکاریهای سازمان ملل متحد برای صلح ادیان است.
دکتر یهودا استولوو، مدیر اجرایی انجمن IEA است. او در نوشتاری برای معرفی مرکز و روشن ساختن چهارچوب اهداف و فعالیتهایش آورده است: جان لنون میگوید «رویايی که یک فرد به تنهايی در ذهن میپروراند، فقط یک رویاست، اما رویايی که زاده ذهن گروهی از افراد است، به واقعیت تبدیل میشود». کلمات الهامبخش هستند، به نظر شما اینطور نیست؟ با این حال، همهی ما میدانیم که با وجود بهترین و خالصترین نیتها، ایجاد روابط موثر حتی با دوستان، همکاران، اعضای خانواده یا دیگرانی که دین مشترک با ما دارند، میتواند مملو از مشکلات و دشواریها باشد.
بنابراین اغلب ما اجازه تمام شدن مکالمه را به طرف مقابل نمیدهیم یا خودمان را در جایگاه دیگری قرار نمیدهیم تا از منظر او به ماجرا بنگریم و این طبیعی است که تصور کنیم حتی اگر نمیتوانیم با کسانی که به ما نزدیک هستند، تعامل و گفتوگو داشته باشیم، قطعاً زمانی که بخواهیم دربارهی اعتقادات با دیگران سخن بگوییم، با چالشی بزرگتر روبرو خواهیم بود. من اغلب از مردم میشنوم که روابط در اعتقادات مذهبی مشترک به قدری پیچیده و چالش برانگیز است که آنها به سادگی نمیتوانند تصور کنند چگونه خواهند توانست با عشق و احترام اعتقادات کسانی که آنها را به عنوان «دیگران» میبینند را بشنوند.
من در این نوشتار با پیش گرفتن رویکردی که واقعاً متفاوت است میخواهم بگویم امروز با بهرهگیری از قدرت مذهب به عنوان یک نیروی صلح مدارانه و شفقتجو به جای دامن زدن به درگیری، در IEA این اتفاق دقیقاً میافتد؛ من میخواهم به شما بگویم که رویاهای ما دیگر یک رویا نیست و در حال تبدیل شدن به واقعیت است.
بسیاری از مردم دین را صرفاً به عنوان منبعی برای جنگ در سرزمین مقدس میدانند و در نتیجه عموماً تصور میکنند اعتقادات مذهبی سدی است که میتواند جلوی شکوفایی صلح را بگیرد. اما ما معتقدیم که مذاهب این ویژگی را به هیچ وجه ندارند. ادیان الهی هر کدام پیامآور صلح هستند و اعتقادات افراطی نباید مانع نزدیک شدن انسانها به یکدیگر باشد. ما عقیده داریم اگر دین بخشی از مشکل جهان امروز نیست، میتواند و باید بخشی از راه حل باشد.
انجمن در طول 12 سال گذشته بیش از 8000 نفر از ادیان و فرهنگهای مختلف را در 58 گروه گردهم آورده تا فرهنگ، باورها و سنن خود را با ایجاد یک “فضای امن” برای اختلافات به اشتراک بگذارند. به این ترتیب، هر گونه مسائل بالقوه که احتمال تفرقه انگیزی داشته باشد، در این فضای توام با احترام، بین دوستان در مباحث مطرح میشود. به عنوان نمونه یکی از اعضای ما اخیرا نوشت: «من بسیار خوشحالم که شاهد هستم به رغم این تفاوتها و نظرات مختلف، در میان افراد با آداب و رسوم متفاوت از جوامع گوناگون، مفهومی عمیق وجود دارد که همه ما را به هم متصل میکند. ما واقعاً احساس میکنیم یک خانواده بزرگ هستیم».
انجمن ما در گروههای منسجم و پرشور متحد شده است که هویت منحصر به فرد هر فرد در آن به رسمیت شناخته میشود و به کاربران برای ایجاد تفاوت واقعی در محافل گسترده تر اجتماعی قدرت داده میشود. از آنجايی که IEA دنبال رسیدن به طیف بسیار گسترده از هر جمعیتی است، ما در حال ایجاد یک جنبش واقعی گسترده برای صلح هستیم.
ما باور داریم که بدون جنبشهای مردمی، تلاشهای سیاسی نمیتوانند موفق شود. توسعه چنین جنبشهایی ثابت میکند دین، که اغلب بر اساس سوء برداشتها، عاملی برای تفرقه و شعله ورشدن درگیریها به حساب میآید، در حقیقت میتواند به عنوان یک نیروی وحدتبخش به برانداختن دیوار جهل و ترس کمک کند.
منبع: interfaithencounter.wordpress.com
برگردان و تنظیم: راضیه زرگری