نگاهی به سفرهای نوروزی ایرانیان

گردشگری خروجی در سال جاری کاهش داشته است، این گفته کارشناسان، تشکل‌ها و فعالان بخش خصوصی گردشگری است. یک آمار دیگر بیانگر آن است که گردشگری خروجی در سال جاری رشد داشته است، این آمار متعلق به سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری است. اولین بار نیست که آمارهای گردشگری ضد و نقیض هستند و نخستین بار هم نیست که فعالان بخش خصوصی آمارهای سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری را باور نمی‌کنند اما این بار شاهد دیگری نیز بر مدعای خود دارند و آن هم فروش اندک تورهای خارجی آژانس‌های گردشگری است. فروشی که انتظار می‌رفت در نوروز با رونق همراه باشد.

از سویی دیگر مشکلاتی همچون افزایش و نوسانات نرخ ارز موجب شده دولتمردان بر مواضع پیشین خود پافشاری کنند. محمود واعظی رییس دفتر ریاست جمهوری در یکی از اظهارات خود گفته که اگر ارز گران است و در دسترس مردم نیست سفرهای خارجی خود را لغو کنند. به عقیده بسیاری از دولتمردان سفرهای خارجی موجب خروج ارز از کشور می‌شود و باید کاهش یابد. این درحالی است که سالانه محصولات لوکس و غیرضروری بسیاری مانند انواع خودروهای گران قیمت و محصولات تزئینی و حتی صنایع دستی خارجی با ورود به کشور ارز بسیاری را از کشور خارج می‌کنند. به هر روی علی اصغر مونسان، رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و معاون گردشگری این سازمان موضع دیگری اتخاذ نموده و اظهار کرده‌اند که سفرهای خارجی نیز برای کشور درآمدزایی می‌کنند و اگر قصد داریم گردشگران خارجی را از دیگر کشورها جذب کنیم باید تعدادی گردشگر نیز برای آنها ارسال کنیم.

تبادل گردشگری باید دوجانبه باشد

به عقیده معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری نمی‌توانیم از سفر گردشگران ایرانی به دیگر کشورها جلوگیری کنیم و از آن‌ها انتظار داشته باشیم گردشگران خود را به کشور ارسال کنند، بلکه تبادل گردشگری باید دوجانبه باشد.

محمد محب‌خدایی در گفت‌وگو با خانه ملت با اشاره به تعداد گردشگران خروجی از کشور، گفت: تعداد گردشگر خروجی و ورودی هر کشور نسبت مشخصی با ظرفیت گردشگری آن کشور دارد؛ کشور ما با 80 میلیون جمعیت 9 میلیون گردشگر خروجی دارد درحالی‌که آلمان با 81 میلیون جمعیت سالانه 83 میلیون گردشگر خروجی دارد به این معنا که برخی افراد در سال چندین بار با هدف گردشگری از این کشور خارج می‌شوند.

معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری افزود: چین یک میلیارد و 300 میلیون جمعیت دارد و سالیانه 35 میلیون گردشگر خروجی و 59 میلیون گردشگر ورودی دارد در واقع از این آمار می‌توان نتیجه گرفت تعداد گردشگر خروجی ایران زیاد نیست.

وی با اشاره به اینکه اگرچه ایران در جذب گردشگر ورودی ضعیف است و نیازمند توسعه و تقویت اما این موضوع با تعداد گردشگران خروجی از کشور ارتباطی ندارد، بیان کرد: گردشگر ورودی کشور 5 میلیون و خروجی 9 میلیون است که از این تعداد گردشگر خروجی، 5/4 میلیون به سفرهای زیارتی اختصاص دارد.

محب‌خدایی در ادامه اظهار کرد: در ایام نوروز 19 میلیون گردشگر داخلی و یک میلیون خارجی داشتیم؛ ما نمی‌توانیم از خروج گردشگر ایرانی جلوگیری کنیم و از کشورهای دیگر انتظار ورود گردشگر داشته باشیم.

آمارهای سفرهای خروجی نیز مانند دیگر آمارهای گردشگری همچنان ضد و نقیض هستند و کارشناسان نیز مانند همیشه به آمارهای بخش خصوصی اعتماد بیشتری دارند.

حرمت‌الله رفیعی، رئیس هیأت مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران به ایسنا گفت: نوسانات نرخ ارز و افزایش چند‌برابری قیمت بلیت هواپیما در مسیرهای خارجی، تعداد سفرهای نوروزی به خارج از کشور را تا ۵۰‌ درصد کاهش می‌دهد.

سفرهای خروجی نیز درآمدزا هستند

با اینکه بسیاری آمار اعلام شده از سوی رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری را نادرست می‌دانند اما او موضع تندی نسبت به سفرهای خارجی نگرفته و عنوان کرده این سفرها نیز برای کشور درآمدزایی به همراه دارند.

معاون رییس جمهور اعلام کرد؛ سفرهای نوروزی با ثبت ۷۴ میلیون نفرشب اقامت در کشور، ۲۰ درصد رشد داشت.

علی‌اصغر مونسان در نشست تخصصی سفرهای نوروزی در 18 فروردین ماه سال جاری به آمار سفرهای خارجی که همچنان با رشد همراه بود اشاره کرد و افزود: بخش عمده گردشگری خروجی از مسیرهای زمینی انجام شد که برای ما حائز اهمیت بود چون به توزیع درآمد در داخل کشور منجر شد. بر این اساس سفرهای خروجی از راه زمین 5/27 درصد و سفرهای خروجی هوایی در نوروز 2/7 درصد رشد داشت.

افت بی‌سابقه سفرهای خارجی

به گفته مدیر یک آژانس گردشگری سفرهای خارجی با افت بی‌سابقه‌ای همراه بود که این امر مشکلات بسیاری را برای آژانس‌های گردشگری فعال در زمینه تورهای خارجی ایجاد کرد.

حمید خلیلی پناه در گفت‌وگو با گزارش گفت: براساس خبری که حرمت‌الله رفیعی، رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران اعلام کرده است آمار گردشگری خروجی در نوروز 97 بین 500 تا 600 هزار نفر بوده است.

این آمار نسبت به سال‌های گذشته کاهش چشمگیری داشته است. درباره اینکه مردم به تنهایی و به صورت انفرادی سفرهای خارجی داشته‌اند یا خیر اطلاعی ندارم اما فروش تورهای خارجی آژانس‌های گردشگری کشور حداقل 60 درصد افت داشته‌اند و بسیاری از تورها به فروش نرسیده‌اند.

وی با اشاره به اینکه تنها تورهای زمینی کشورهای نزدیک و همسایه فروش خوبی داشته‌اند بیان کرد: در سال جاری بسیاری از آژانس‌های گردشگری تورهای خارجی را به‌صورت اقساط به فروش گذاشتند و همین امر نیز بیانگر نامساعد بودن بازار فروش تورهای خارجی است. اگر شرایط فروش خوب باشد و مشتریان از تورهای خروجی استقبال کنند نیازی به فروش قسطی تورها نیست.

او با اشاره به اینکه فروش قسطی تورهای خارجی مشکلات بسیاری را برای آژانس‌های گردشگری ایجاد می‌کند اظهار کرد: مدیران آژانس‌ها می‌بایست هزینه هتل و بلیت پروازها را به صورت نقدی پیش از اجرای تورها بپردازند و نیاز به سرمایه نقدی هنگفتی دارند تا بتوانند تورها را قسطی فروخته و هزینه را از مسافران به‌تدریج دریافت کنند. قسطی کردن تورها با توجه به شرایط مالی نامساعد مردم می‌تواند برای کارمندان مناسب باشد و شرایط سفر را تسهیل کند اما در عمل ثابت شده که مردم علاقه‌ای به سفرهای قسطی ندارند.

او درباره اینکه دولتمردان عنوان می‌کنند که مردم بهتر است سفرهای داخلی را جایگزین سفرهای خارجی کنند تا از خروج ارز از کشور جلوگیری شود بیان کرد: سفر کردن حق مردم است و مردم این حق را دارند که مقصد سفر را خود انتخاب کنند. ایران یک کشور کمونیستی نیست که جلوی سفرهای خارجی مردم را بگیریم.

این مدیر استارتاپ گردشگری تأکید کرد: اگر قصد داریم جلوی خروج ارز از کشور را بگیریم بهتر است از واردات کالاهای لوکس خارجی به ویژه خودروهای لوکس جلوگیری کنیم. سفر کردن نیاز انسان‌ها به‌شمار می‌رود اما خودروی گران و لوکس نیاز مردم نیست. اکنون شرایط با 20 سال گذشته تفاوت دارد و سفر کردن به این گونه نیست که مردم به اقوام و آشنایان خود سر بزنند بلکه به دلیل زندگی مدرن آدم‌ها علاقمند هستند تا مکان‌های جدید را از نزدیک دیده و با فرهنگ‌های متنوع آشنا شوند.

بیشتر گردشگران ایرانی به دلیل مشروبات الکلی و سالن‌های رقص از ایران خارج می‌شوند چراکه در سفرهای داخلی به این دو امر دسترسی ندارند.

سخن آخر

سفرهای خارجی نیز مانند سفرهای داخلی حق مردم و نیاز مردم به‌شمار می‌روند. از سویی دیگر این سفرها تنها موجب خروج ارز از کشور نمی‌شوند بلکه برای فعالان گردشگری و آژانس‌های گردشگری فعال در زمینه گردشگری خروجی درآمدزایی می‌کند. از سویی دیگر سفرهای خارجی موجب می‌شود مردم با فرهنگ و آداب و رسوم کشورهای دیگر آشنا شوند و شیوه مناسب رانندگی، لزوم احترام به قوانین، برخورد مناسب با محیط‌زیست و بسیاری از مسائل دیگر را بیاموزند. به هر روی سفر کردن یکی از نیازهای انسان‌ها به‌شمار می‌رود و در شادابی و نشاط جامعه نقش بسیار موثری ایفا می‌کند، بنابراین نباید از سفر کردن مردم جلوگیری شود. بسیاری از مسائل در ایران تابو و خط قرمز هستند اما عده‌ای از مردم کشورمان به آن‌ها گرایش دارند، در سفرهای خارجی می‌توانند به مواردی بپردازند که در کشور خط قرمز به‌شمار می‌روند با این اقدام کمتر در ایران مرتکب خلاف می‌شوند. از سویی دیگر مردم نیز سفیران کشورمان به‌شمار می‌روند و می‌توانند با ارائه تصویر صحیح و مناسب از کشورمان تصور منفی مردم دیگر کشورها را به ایران تغییر داده و آن‌ها را ترغیب کنند به کشورمان سفر کنند. اگر از بسیاری از گردشگران خارجی که به ایران سفر کرده‌اند بپرسید به شما می‌گویند که در کشور خودشان با ایرانیان خونگرم و مهربانی آشنا شده‌اند و با توجه به مطالبی که درباره ایران شنیده‌اند تصمیم گرفتند تا به ایران سفر کرده و از نزدیک با مردم، فرهنگ و طبیعت کشور اشنا شوند. از سویی دیگر جذب گردشگران خارجی در دیگر کشورها نیاز به ارسال گردشگران نیز دارد. نمی‌توانیم به دنیا بگوییم ما هیچ گردشگری به خارج از مرزهای ایران نمی‌فرستیم اما قصد داریم گردشگران جهانی را به ایران جذب کنیم. کشورهایی مانند کره شمالی که مرزهای کشورشان را به روی مردم بسته‌اند هرگز در جذب گردشگران خارجی موفق نبوده‌اند. حتی کشورهایی با پیشینه حکومت کمونیستی مانند چین بیشترین گردشگر خروجی را در دنیا به خود اختصاص داده‌اند.

صبا رضایی